Aktualności

Czy kobieta z SM może zajść w ciążę i urodzić zdrowe dziecko?

Tak. Stwardnienie rozsiane nie wpływa na płodność ani nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Również mężczyźni z SM nie mają ograniczeń w zakresie ojcostwa. SM nie jest chorobą dziedziczną – dziecko osoby chorej na SM nie ma automatycznie zwiększonego ryzyka zachorowania. Warunkiem bezpiecznego macierzyństwa jest jednak dobre zaplanowanie ciąży, ścisła współpraca pacjentki z neurologiem oraz ginekologiem-położnikiem. Właściwe przygotowanie i prowadzenie ciąży pozwala ograniczyć ryzyko rzutów choroby i innych powikłań zdrowotnych.

Jak zaplanować ciążę przy SM?

Planowanie ciąży przy stwardnieniu rozsianym musi być świadome i przemyślane. Kluczowe są trzy zasady:

1. Stabilizacja choroby przed ciążą
   Nie należy planować ciąży w okresie aktywnej choroby – gdy występują częste rzuty, progresja objawów lub aktywne zmiany w rezonansie magnetycznym. Przed ciążą wskazane jest „wyciszenie” SM, co można osiągnąć dzięki skutecznemu leczeniu immunomodulującemu.
2. Indywidualny dobór właściwego leczenia
   Leki wysoko aktywne, bardzo skuteczne w hamowaniu progresji SM (np. przeciwciała monoklonalne) wymagają odstawienia na kilka miesięcy przed poczęciem. Ten okres, zwany "washout", ma na celu całkowite usunięcie leku z organizmu, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa ciąży i rozwijającego się płodu. Długość tego okresu zależy od konkretnego leku i jego właściwości. Warto jednak podkreślić, że przy leczeniu dawkowanym raz na kilka miesięcy, kobieta przez cały ten czas jest chroniona przed rzutami i postępem SM, nawet wtedy, gdy lek nie jest już aktywnie przyjmowany. Dzieje się tak, ponieważ niektóre leki wywołują długotrwały efekt w organizmie, zapewniając ciągłą ochronę, mimo że ostatnia dawka została przyjęta wiele miesięcy wcześniej.
3. Unikanie leków szkodliwych dla płodu
   Istnieją leki, które mają działanie teratogenne (uszkadzające płód) – ich stosowanie w czasie ciąży jest bezwzględnie zakazane. Dlatego decyzję o ich odstawieniu lub zamianie podejmuje się na wiele miesięcy przed planowaną ciążą.
   Jeśli ciąża ma być zaplanowana świadomie, należy pamiętać o skutecznej antykoncepcji do czasu, aż neurolog i ginekolog wspólnie uznają, że organizm pacjentki jest gotowy na ciążę. Metody naturalne są w tym przypadku niewystarczające – należy sięgnąć po metody antykoncepcyjne o wyższej skuteczności.

Jak ciąża wpływa na przebieg SM?

Ciąża ma paradoksalnie korzystny wpływ na przebieg stwardnienia rozsianego. W czasie ciąży organizm kobiety przechodzi w stan tolerancji immunologicznej, co sprawia, że układ odpornościowy nie jest tak aktywny jak przed ciążą. Dzięki temu większość kobiet ze stwardnieniem rozsianym obserwuje podczas ciąży zmniejszenie objawów SM, szczególnie w pierwszym i drugim trymestrze.

Statystycznie, największe ryzyko rzutu SM przypada na okres poporodowy – pierwsze 3 miesiące po porodzie. Układ odpornościowy po ciąży znów się aktywizuje, co może prowokować rzuty choroby. Dlatego tak istotne jest szybkie wznowienie leczenia immunomodulacyjnego po narodzinach dziecka, co powinno być ustalone jeszcze w czasie ciąży. Leczenie wysoko skuteczne chroni przed rzutami nie tylko przed i w czasie ciąży, ale również po porodzie, aż do momentu wznowienia leczenia.

Czy przy SM konieczne jest cesarskie cięcie?

Stwardnienie rozsiane samo w sobie nie jest wskazaniem do cesarskiego cięcia. Większość kobiet z SM może rodzić siłami natury, o ile nie istnieją do tego inne medyczne przeciwwskazania. O sposobie porodu decyduje zawsze ginekolog-położnik w porozumieniu z neurologiem. Warto podkreślić, że u kobiet z SM możliwe jest stosowanie podczas porodu każdego rodzaju znieczulenia – zarówno zewnątrzoponowego, jak i podpajęczynówkowego czy ogólnego. Żadne z nich nie zwiększa ryzyka wystąpienia rzutu choroby.

Karmienie piersią a SM

Karmienie piersią jest bezpieczne i wręcz zalecane kobietom chorującym na SM. Co więcej, badania wskazują, że laktacja może działać ochronnie, zmniejszając ryzyko rzutu po porodzie. Część współczesnych leków stosowanych w terapii SM jest bezpieczna podczas karmienia piersią. W przypadku przeciwciał monoklonalnych anty-CD20 decyzja o leczeniu i karmieniu piersią jest podejmowana indywidualnie przez lekarza i pacjentkę, ale leki te także mogą być bezpiecznie stosowane podczas laktacji.

Znaczenie wsparcia psychologicznego i społecznego

Rozpoznanie choroby przewlekłej, takiej jak stwardnienie rozsiane, jest dużym obciążeniem psychicznym. Dlatego warto, aby kobiety planujące ciążę lub będące w ciąży miały dostęp do wsparcia psychologicznego lub psychoterapeutycznego. Rozmowy ze specjalistą pomagają zmniejszyć lęk, radzić sobie z emocjami i podejmować świadome decyzje. Warto również korzystać z wiedzy i doświadczeń innych osób. Organizacje pacjentów i grupy wsparcia oferują nie tylko wiele cennych informacji, ale też możliwość rozmowy z innymi kobietami z SM, które zostały mamami. Warto uważać jednak na niesprawdzone informacje dostępne w Internecie, a swoją wiedzę opierać na rzetelnych źródłach i na zaleceniach lekarzy.

Stwardnienie rozsiane najczęściej pojawia się między 20. a 40. rokiem życia, czyli w okresie największej aktywności życiowej i zawodowej oraz planowania rodziny. Co istotne, SM znacznie częściej diagnozuje się u kobiet – statystycznie na jednego mężczyznę z SM przypadają trzy kobiety żyjące z tą chorobą.

M-PL-00004361