SM

stwardnienie rozsiane

Co to jest SM

SM to skrót od łacińskiej nazwy sclerosis multiplex, choroby neurologicznej jaką jest stwardnienie rozsiane. Jest to przewlekła i zapalna choroba ośrodkowego układu nerwowego, w której dochodzi do wieloogniskowego (rozsianego) uszkodzenia tkanki nerwowej – tzw. demielinizacji, która z biegiem czasu skutkuje obumieraniem neuronów i zanikiem mózgu.

Uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego powodują występowanie różnych objawów neurologicznych w postaci rzutów i/lub postępu choroby. Stopień nasilenia objawów i dynamika ich rozwoju jest różna, a przebieg kliniczny bardzo indywidualny. Między innymi dlatego SM nazywane jest chorobą tysiąca twarzy, bo u każdego pacjenta może przebiegać inaczej.

W zależności od dynamiki rozwoju choroby wyróżnia się 3 postaci kliniczne:

  1. Postać rzutowo-remisyjna (RRMS, relapsing-remitting multiple sclerosis)
  2. Postać wtórnie postępująca (SPMS, secondary progressive multiple sclerosis)
  3. Postać pierwotnie postępująca (PPMS, primary progressive multiple sclerosis)

 

 

Najczęściej, bo aż 85-90% klasyfikacji SM w momencie diagnozy pacjenta to postać rzutowo-remisyjna (RRMS), 10-15% postać pierwotnie postępująca (PPMS).

Według badań u około 80% osób zdiagnozowanych jako RRMS po 10-15 latach choroby rozwija się postać wtórnie postępująca.

Najczęstsze objawy występujące u osób z SM to m.in.: zmęczenie (80%), ból (67%), problemy ze zmysłami, w tym zaburzenia widzenia, drętwienie i mrowienie (85%), upośledzenie ruchomości i osłabienie mięśni (90%).

Objawy mniej powszechne to m.in.: problemy z mową (25–40%), drgawki (2–5%), utrata słuchu (6%), problemy z oddychaniem (20%).

Co najczęściej skłania pacjentów do pierwszej wizyty u lekarza specjalisty? W większości przypadków to nagłe pojawienie się zmian neurologicznych, takich jak parestezje, czyli niewłaściwe odczuwanie bodźców, które następuje w wyniku uszkodzenia nerwów. Są to m.in. drętwienie, mrowienie, odczucie różnych temperatur na różnych częściach ciała, zaburzenia widzenia lub afazja, czyli nagła utrata zdolności mówienia.

Rzutowo-remisyjna postać SM (RRMS)

Postać ta charakteryzuje się przeplataniem rzutów – ataków choroby i remisji, czyli okresu poprawy samopoczucia i lepszego funkcjonowania organizmu.

Rzut choroby oznacza pojawienie się nowych lub wyraźne pogłębienie dotychczasowych objawów neurologicznych, które utrzymują się co najmniej 24 godziny, bez współistniejącej gorączki czy infekcji.

Postać rzutowo-remisyjna choroby rozpoczyna się najczęściej zaburzeniami ruchowymi pochodzenia piramidowego (tj. osłabienie siły mięśniowej, niedowład lub porażenie, spastyczne napięcia mięśniowe). Początek może być również wieloobjawowy i mieć charakter postępujący.

Średni wiek wystąpienia pierwszych objawów RRMS to 30 lat, a zazwyczaj między wystąpieniem pierwszych objawów a diagnozą mija 2,5 roku.

U 8 na 10 pacjentów z postacią RRMS w ciągu 10-15 lat choroby rozwija się postać SPMS – wtórnie postępująca. 

Początkowo w RRMS progresja może dawać subtelne objawy, lecz ważne jest, aby wykryć ją jak najwcześniej i skutecznie leczyć. 

Wczesne wykrycie progresji w SM oraz jej skuteczne hamowanie to szansa na znaczne opóźnienie, a nawet uniknięcie nieodwracalnej niepełnosprawności lub / i konwersji do SPMS.

Wtórnie postępująca postać SM (SPMS)

Postać wtórnie postępująca SM (SPMS, secondary progressive multiple sclerosis) występuje jako następstwo postaci rzutowo-remisyjnej. W jej przebiegu charakterystyczne jest stałe narastanie niesprawności. Początkowo aktywność choroby jest zmienna; mogą występować rzuty, ale między nimi obserwuje się systematyczne pogarszanie stanu neurologicznego, choć mogą też występować okresy stabilizacji.

Pierwotnie postępująca postać SM (PPMS)

Ta postać choroby charakteryzuje się systematycznym narastaniem niesprawności od początku choroby, najczęściej bez nakładających się rzutów.

Dla PPMS istnieją odrębne kryteria diagnostyczne, inny jest też obraz zmian neuropatologicznych i tych obserwowanych w badaniu MRI.  Występuje u około 10-15% chorych na SM – czyli u około 4500 osób w Polsce, z jednakową częstością u kobiet i mężczyzn. Obserwuje się również późniejszy wiek zachorowania (ok. 40 r.ż.).

W tej postaci SM charakterystyczny jest postępujący niedowład kończyn dolnych z zaburzeniami zwieraczy oraz rzadsze występowanie innych objawów charakterystycznych dla SM.

Rokowanie PPMS jest gorsze, a progresja choroby zdecydowanie szybsza niż w postaci rzutowo-remisyjnej SM.

Danuta, Karolina, Magda – chorują na SM. U każdej z nich choroba ma inny przebieg, ale u wszystkich – dzięki podjętemu leczeniu – udało się zahamować jej postęp. Tu podzieliły się swoimi doświadczeniami.

Na pytania dotyczące stwardnienia rozsianego odpowiada nasz ekspert – prof. dr hab. n. med. Monika Adamczyk-Sowa. Tutaj znajdziesz również materiały edukacyjne.

Partnerzy kampanii

Organizator